Astımın belirtileri akciğerlerde bronş ve broşiyol adı verilen hava yollarının iç yüzeylerinin inflamasyonuna tabi olarak gelişmektedir. Bu inflamasyon mukus üretiminin artmasına niçin olur ve inflamasyonla ilgili bağışıklık sistemi hücrelerinin hücumu sözkonusudur; her iki şart da hava yolu tıkanıklığına niçin olur. Ek olarak hava yollarını çevreleyen kaslarda kasılma meydana gelir ve hava yollarındaki daralma şiddetlenir.
Astımla ilişkili inflamasyon bununla birlikte hava yollarında aşırı duyarlık gelişmesine niçin olur. Bu hava yolları tetikleyici olarak adlandırılabilecek özel durumlara maruz kaldığında çoğunlukla astım atağı denilen durum meydana kazanç. Tetikleyiciler başlıca allerjen maddelerdir. En yaygın alerjenler; hayvan tüyü ve salyası, polenler, küfler, toz mitleri, hamamböceğinin vüsut artıkları, bir takım ilaçlar ve kişiye özgü yiyeceklerdir. Allerjenler dışında sıklıkla astım atağını tetikleyen etkenlerden biri de viral enfeksiyonlardır (nezle ve grip gibi). Öteki önemli tetikleyiciler: egzersiz, soğuk hava solumak, hava kirliliği, odun dumanı, sigara dumanı, bazı boyalar ve şehvetli gerginlik. Bir Takım şiddetli astım hastalarında herhangi bir tetikleyici saptanamayabilir.
Astım genelde 5 yaşından önce başlamakla birlikte, belirtilerin ortaya çıkışı her hangi bir yaşta olabilir. Astım genetik özellikleri olan bir hastalıktır ve sıklıkla ailesinde allerji olan kişilerde gözlenir.
Belirtiler
Genel olarak, astım belirtileri hırıltılı solumak (dışarı verilen havanın zorlukla çıkmasından), solunum güçlüğü ve inatçı öksürüktür. Bir Takım hastalarda, sürekli öksürük esas belirtidir. Şikayetler genellikle sabahları daha kötüdür ve egzersiz sonrası şiddetlenir.
Şiddetli astım ataşında; çarpıntı, terleme, nefesin son derece kısalması, genişlemiş burun delikleri, nefes alma sırasında göğüs ve boyun kaslarının da kullanılması, siyanoz (el tırnaklarında ve dudaklarda morarma) gözlenebilir.
Tanı
Doktorun muayenehanesinde astım krizi geçirmediğiniz sürece, tanıda olan sizin anlattıklarınız olacaktır. Astım tanısının doğrulanması kan testleir ile, akciğer röntgen filmi ile ve akciğer fonksiyon testleri ile yapılır. Akciğer fonksiyon testleri:
- Spirometre : hastadan bu cihaza üflemesi istenir ve aygıt bu ava akımını değerlendirir. Çoğunlukla ikinci defa hastaya hava yollarını genişletecek bir ilaç verilir ve eğer hava akımında iyileşme olursa astım tanısı doğrulanır.
- Peak flow metre : bu aygıt üflenen havanın hızını ölçer.
- Eğer astım krizine allerjenlerin niçin olduğu düşünülüyorsa, fakat allerjen bilinmiyorsa, allerji deri testleri yapılabilir. Deri testinde, allerjiye neden olabilecek değişik maddelerden bir miktarı deri içine veya cilt altına enjekte edilir. Eğer 15-20 dakika içerisinde enjeksiyon yapılan yerde, kızarma ve şişme meydana gelirse o maddenin astım krizine yol açan alllerjen olduğu kabul edilebilir.
Erişkinlerdeki Astım başlıca yaşam boyu süren bir hastalıktır. Çocukluk çağında ortaya meydana çıkan astım olgularının yaklaşık yarısında en ince ayrıntısına kadar iyileşme ya da zamanla şiddetinde azalma meydana gelebilir. Fakat ileriki yaşlarda genelde bitmiş başlar.
Bir Takım hastalarda, astım atakları sigara dumanı, hava kirleticileri ve kuvvetli kimyasalllardan uzak durularak önlenebilir. Evde bulundurulacak bir peak flow metre tamamen ataklar önceden farkedilerek, zorunlu ilaçların alınması sağlanabilir ve atak gelişmesi engellenebilir.
Ayrıca öksürüklerin sıklaşması da astım krizinin habercisi olabilir. Öteki haberciler, balgamın artışı, nefesin kısalması, alında sancı (sinüs ağrısı), ateş, soğuk algınlığı belirtileri (burun akıntısı veya burunda dolgunluk, hapşırmalar, gözlerde sulanma).
Tedavi
Kronik astım hastalığı olan her hasta mutlaka doktoruna danışarak hangi ilaçları hangi durumlarda kullancağını, atakların önlenmesi için hangi ilaçları alması gerektiğini ve ilgili öteki konuları bir yere yazmalı ve yanına taşımalıdır.
Bilinen allerjenlerden uzaktan durulmalıdır. Astım hastalarının evlerinde hayvan beslemesi sakıncalı olabilir. Mutlaka beslenecekse de yatak odasından uzakta tutulması ve hayvan sıklıkla yıkanmalıdır. Toz mitlerinin alerjen olduğu saptanmış ise ev çoğu kez enine boyuna temizlenmeli, yatak odalarında uzun tüylü halıların yerine kilimler ve tüylü battaniye yerine de kumaş örtü kullanılmalıdır. Yatak malzemeleri sık olarak fazla sıcak suda yıkanmalıdır. Diğer allerjenlere yerinde önlemler alınmalıdır.
Astım tedavisinde kulanılan dağıtılmış herif ilaçlar vardır. Bunlardan bazıları atakların oluşumunu önlemek için, bazıları da hücum sırasında kullanılır.
,
Bromkodilatör ilaçlar: Bu grup ilaçlar hava yollarının çevresindeki kasları gevşeterek hava akımıı arttırırlar ve başlıca solunum yolu ile alınırlar. Bronkodilatörler kendi arasında tesir gücü ve etkinin ortaya çıkış süresine kadar gruplanırlar.
Anti-inflamatuvar ilaçlar : bu ilaçlar astım atağının oluşumunu engellemek için ahenkli olarak alınan ilaçlardır. Hava yollarındaki inflamasyonu ve kaslardaki kasılmayı azaltırlar. Kromolin sodyum bu ilaçlardan biridir ve hafif - orta şiddetteki astım hastalarında kullanılabilir. Yeniden bu gruba dahil olan steroid grubu ilaçlarda solunum yolu ile veya tablet olarak alınabilir. Steroidler daha çok orta ve ileri derecedeki hastalarda kullanılırlar. Lökotrien adı verilen maddelere tesir eden ilaçlar da anti-inflamatuvar ilaçlardandır. Lökotrienler; hava yollarında inflamasyon ve daralmaya niçin olan kimyasal maddelerdir. Tablet olarak alınırlar ve lökotrien adı bahşedilen maddeleri bloke ederler.
Bir Takım hastalar aşı tedavisi denilen uygulamadan avantaj görürler. Bu tedavide, allerjen maddeler hastaya gittikçe çoğalan dozlarda verilerek bağışıklık sisteminin o maddeye aleyhinde alerji oluşturması engellenir. Bu tedavinin hafif-orta dereceli astımlılarda ve genelde ev tozu miti, küfler ve hayvanlara ast astım krizi geçirenlerde etkin olduğu görülmektedir.
Şiddetli bir atakta süre geçirmeden hastaneye başvuru etmelidir.
Astım tamamen çare edilememekle birlikte, başarılı bir şekilde kontrol edilebilir. Astımlı hastalar uyarı ettikleri sürece bayağı bir yaşam yaşayabilirler.
0 yorum:
Yorum Gönder